Czego dokładnie dotyczy wyrok z lutego 2025? jakie skutki wywołuje dla kredytobiorców oraz kredytodawców?
Czy błędne podanie RRSO i nieprecyzyjne warunki umowy mogą uprawniać do darmowego kredytu? – wyrok TSUE i jego znaczenie dla polskich kredytobiorców
Niedawno Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) rozpatrzył sprawę C-472/23, która ma istotne znaczenie dla polskich konsumentów korzystających z kredytów bankowych. Sprawa ta została skierowana do TSUE przez polski sąd w kontekście sporu między kredytobiorcą a bankiem, dotyczącym roszczeń o zwrot odsetek i innych kosztów związanych z sankcją kredytu darmowego.
W sprawie tej sąd zadał trzy kluczowe pytania prejudycjalne, które dotyczą m.in.:
- Czy błędne podanie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) w umowie kredytowej automatycznie uprawnia do skorzystania z sankcji kredytu darmowego?
- Czy warunki zmiany opłat w umowie muszą być jasno i precyzyjnie określone, aby spełniały wymogi prawa UE?
- Czy polska regulacja, przewidująca surowe sankcje niezależnie od stopnia naruszenia, jest zgodna z zasadą proporcjonalności obowiązującą w UE?
Głównym zagadnieniem w tej sprawie jest to, czy naruszenie przez bank obowiązków informacyjnych wobec klienta daje mu prawo do pełnego skorzystania z sankcji kredytu darmowego, czyli zwolnienia z konieczności ponoszenia odsetek i innych opłat związanych z kredytem.
Wynik tego orzeczenia może mieć istotne konsekwencje dla wielu kredytobiorców w Polsce, ponieważ potwierdza, czy błędy w informowaniu klienta mogą stanowić podstawę do unieważnienia kosztów kredytu
TSUE potwierdza, że sankcja kredytu darmowego to narzędzie ochrony konsumentów, które może być stosowane rygorystycznie wobec banków
W wyroku z 13 lutego 2025 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) jasno stwierdził, że sankcja kredytu darmowego, przewidziana w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, jest środkiem chroniącym prawa klientów i może być stosowana w sposób surowy wobec instytucji finansowych.
Warto zwrócić uwagę na pierwszy punkt tego orzeczenia. Chociaż sformułowanie pytania było nieco nieprecyzyjne, to wyrok można interpretować tak, że jeśli wartość RRSO (Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania) została zawyżona i w efekcie spowodowała negatywne skutki finansowe dla klienta, to może to oznaczać naruszenie obowiązków informacyjnych, które nakłada ustawa. RRSO ma za zadanie pokazać pełny koszt kredytu w sposób jasny i przejrzysty. Jeśli błędne podanie tej informacji uniemożliwiło konsumentowi ocenę rzeczywistych kosztów, to może to uzasadniać zastosowanie sankcji w postaci kredytu darmowego. To narusza podstawowe zasady ochrony klienta i utrudnia mu podjęcie świadomej decyzji finansowej.
Po drugie, umowa powinna jasno i zrozumiale opisywać warunki zmiany opłat związanych z kredytem. Jeśli te warunki opierają się na wskaźnikach, które dla przeciętnego klienta są trudne do zweryfikowania, może to naruszać obowiązek informacyjny. Konsument musi mieć możliwość sprawdzenia, kiedy i jak mogą się zmieniać opłaty, aby w pełni rozumieć swoje zobowiązania. TSUE orzekł, że nieprecyzyjne określenie zasad zmiany opłat w umowie narusza prawo UE oraz wymogi Dyrektywy 2008/48/WE
Kluczowa była odpowiedź na pytanie trzecie dotyczące proporcjonalności sankcji kredytu darmowego w Polsce, która oczywiście spotkała się z krytyką ze strony sektora bankowego. TSUE wyjaśnił, że przepisy unijne nie stoją na przeszkodzie, aby sankcja kredytu darmowego (SKD) była stosowana w maksymalnym zakresie. To oznacza, że jeśli prawa konsumenta zostały naruszone, to klient nie musi ponosić żadnych kosztów związanych z kredytem. Państwa członkowskie mają prawo wprowadzać sankcje, które mogą całkowicie eliminować koszty kredytu w przypadku naruszeń praw konsumentów, pod warunkiem, że są one proporcjonalne i skuteczne w ochronie klientów.
To orzeczenie pokazuje, że unijne przepisy chronią konsumentów w sposób zdecydowany. Banki muszą przestrzegać obowiązków informacyjnych, a ich lekceważenie będzie miało poważne konsekwencje.
Wpływ wyroku na konsumentów i rynek kredytowy w Polsce
Ten wyrok TSUE może znacząco zmienić sytuację kredytobiorców w Polsce. Osoby, które zawarły umowy kredytów i pożyczek gotówkowych, a banki nie dopełniły obowiązków informacyjnych, mogą skorzystać z prawa do SKD i odzyskać zapłacone wcześniej koszty kredytu. To otwiera drogę do wielu nowych pozwów przeciwko bankom w Polsce. Z kolei dla sektora bankowego oznacza to konieczność zwrotu miliardów złotych polskim kredytobiorcom.